Moc przyłączeniowa / moc zainstalowana OZE, cable pooling i magazyny energii

Kluczową kwestią dla inwestora jest optymalne zagospodarowanie działki w ramach przydzielonej przez OSD mocy przyłączeniowej, to jest maksymalnej mocy, którą może przenieść przyłącze. W tym artykule rozważymy trzy scenariusze zagospodarowania danej działki z mocą przyłączeniową 10 MW, przy okazji wyjaśniając pojęcia takie jak peak-shaving, cable pooling oraz klarując różnicę między mocą przyłączeniową a mocą zainstalowaną, w zgodzie z najnowszą ustawą.

Scenariusz 1 – tylko fotowoltaika

Jeśli moc przyłączeniowa wynosi 10 MW, wówczas farma fotowoltaiczna 10 MWp stanowi realizację zaleceń OSD. Dodajmy, że fotowoltaika o mocy 10 MWp bardzo rzadko, o ile w ogóle, eksportować będzie energię z mocą 10 MW. 

Wykres produkcji w standardowy dzień wyglądać będzie następująco:

Objaśnienie: czarna linia, czyli moc generowana przez instalację fotowoltaiczną, jest równa czerwonej linii przerywanej, to jest całkowitej mocy eksportowej w miejscu przyłącza. Ta zaś jest poniżej granicznej mocy przyłączeniowej, symbolizowanej przez fioletową linię przerywaną. Niebieskie słupki pokazują różnice w cenie energii w danych godzinach doby.

Taka instalacja może wciąż być finansowo opłacalna, lecz nie wykorzystuje optymalnie mocy przyłączeniowej. Tylko w wąskim zakresie kilku godzin instalacja zbliża się do tej granicy.

Technicznym rozwiązaniem byłoby zamontowanie w ramach tego samego przyłącza magazynu energii lub turbiny wiatrowej. Problem polega na tym, że do tej pory takie rozwiązanie nie było regulowane w polskim ustawodawstwie. To się jednak zmieniło.

Ustawa o zmianie ustawy wszystko ustawi

Efektem pracy rządu jest ustawa podpisana w sierpniu 2023 przez prezydenta. Zmieniła ona ustawy o prawie energetycznym i nieznacznie o prawie budowlanym. Sprawdźmy, jakie nowe rozwiązania zostały tam zaproponowane.

Ustawa ułatwia łączenie fotowoltaiki, turbin wiatrowych i magazynów energii w jeden system. Wyraźnie wynika z niej przy tym, że moc przyłączeniowa to nie to samo, co moc zainstalowana.

• Moc zainstalowana to moc wszystkich instalacji OZE dodawanych osobno – fotowoltaiki, turbin wiatrowych, magazynu energii.
• Moc przyłączeniowa to maksymalna moc, jaką może przenieść przyłącze bez poważnych następstw takich jak awaria instalacji czy przerwy w dostawie prądu, wedle wskazań OSD. W wypadku źródeł energii jest to maksymalna moc z jaką instalacja może eksportować energię.

I zgodnie z ustawą „moc przyłączeniowa źródła lub magazynu energii elektrycznej może być mniejsza lub równa jego mocy zainstalowanej elektrycznej”. Koniecznym dodatkiem jest zakup „urządzeń służących do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej”. Koszt takiego urządzenia ponosi inwestor, ale nadzór nad tym urządzeniem ma mieć OSD. Szczegółowy opis sposobu działania tego systemu ma być zawarty w umowie o przyłączenie do sieci.

Omówmy to na przykładach.

Scenariusz 2 – peak-shaving

Wróćmy do naszego przykładu z mocą przyłączeniową 10 MW. Inwestor zamontował farmę fotowoltaiczną o mocy 14 MWp oraz magazyn energii o pojemności 10 MWh i mocy 10 MW. Moc zainstalowana wynosi 24 MW, ale odpowiednio sterując działaniem magazynu, inwestor może upewnić się, że moc eksportowana nie przekroczy mocy przyłączeniowej.

Na wykresie wygląda to następująco:

Objaśnienie: Instalacja fotowoltaiczna sama z siebie generuje z wyższą mocą, niż wynosi moc przyłączeniowa. Jednakże w momencie najwyższej podaży magazyn energii odbiera nadmiarową energię tak, by moc eksportowana utrzymywała się poniżej mocy przyłączeniowej. Potem magazyn energii oddaje energię do sieci w godzinach najwyższych cen.

“Ucinanie” szczytów mocy przez magazyn energii nazywamy peak-shavingiem. Umożliwia to lepsze wykorzystanie działki pod inwestycję oraz osiągnięcie wyższych zysków.

Scenariusz 3 – Cable pooling

Cable pooling to łączenie kilku rodzajów źródeł energii w jednym miejscu przyłączenia, tak by ich profile działania się uzupełniały. Teoretycznie już połączenie farmy fotowoltaicznej z magazynem energii można nazwać cable poolingiem, jednakże ten termin najczęściej jest używany w stosunku do łączenia na przykład fotowoltaiki z turbiną wiatrową lub instalacjami biogazowymi / biomasowymi. 

Zobaczmy, jak to może wyglądać na przykładzie instalacji PV o mocy 8 MWp, magazynu energii o mocy 10MW i pojemności 10 MWh oraz turbiny wiatrowej o mocy 6 MW.

Objaśnienie – magazyn energii odbiera nadmiarową energię z instalacji fotowoltaicznej i wiatrowej tak, by moc eksportowana z całego systemu nie przekroczyła mocy przyłączeniowej. W niektóre bardzo słoneczne i wietrzne dni magazyn energii może nie być w stanie odebrać całej nadmiarowej mocy – wówczas moc ograniczać będzie wspomniane w ustawie urządzenie kontrolne. W pochmurne i bezwietrzne dni magazyn energii nie pozostaje bezczynny – może wówczas prowadzić arbitraż cenowy, pobierając tanią energię w nocy i sprzedając ją w czasie szczytów dziennych.

Instalacje wykorzystujące zaawansowany cable pooling mogą dzięki nowej ustawie stać się rzeczywistością. Umożliwia to optymalne spożytkowanie dostępnych zasobów, z korzyścią dla inwestora i całego systemu energetycznego. 

Warunki przyłączeniowe i ekspertyza

Dodajmy, że nowa ustawa ułatwi też uzyskanie warunków przyłączenia i ekspertyzy wpływu na sieć energetyczną. Należy tam ‘uwzględnić tylko taką moc, jaka może zostać wprowadzona do sieci w związku z opisanymi (…) urządzeniami służącymi do zabezpieczenia zdolności technicznych do nieprzekraczania mocy przyłączeniowej).

Mamy zatem podstawy do optymizmu. Inwestor, korzystając z magazynów energii, sterowników i innych urządzeń technicznych może dobrać urządzenia o takich mocach, by osiągnąć maksymalne zyski w ramach określonych przez OSD.

Jeśli chcesz uzyskać poradę generalnego wykonawcy farm fotowoltaicznych dot. optymalnej mocy przyłączeniowej w Twojej sytuacji, zapraszamy do kontaktu.

Wróć do listy aktualności